Naderende verkiezingen: hoe zien we de toekomst m.b.t. energie? Voor politici, betrokken ambtenaren geëngageerde en milieubewuste burgers: Erik Van den Abbeele schreef voor de Werkgroep Energie van Transitie Limburg onderstaand ontwerp. Opmerkingen en suggesties zijn welkom!
(Een aanzet voor een visietekst rond andere Transitiethema’s als voeding, economie, agrocultuur,… trouwens ook.)
MEMORANDUM : Constructief omschakelen van de energievoorziening in Limburg
Werkgroep Energie van TRANSITIE LIMBURG v.z.w.
(een platform van Transitie Limburg, Greenpeace Limburg, Bronsgroen S.V., De Limburgse Milieukoepel, Natuurpunt Limburg , Steunpunt Buurtopbouwwerk…)
Transitie Limburg ijvert voor zoveel mogelijk lokale, mens- & milieuvriendelijke(r) en gezonde(r) producten, diensten en technieken die iedereen te goede komen. En dus ook voor kleinschalige(r), duurzame energie zonder fossiele brandstoffen of kerncentrales.
AANLEIDING :
De kolencentrale van Langerlo sluit binnenkort. De piste van vervanging door een biomassa-centrale in Langerlo liep dood, en was op vlak van duurzaamheid en gezondheid , zeker op termijn geen wenselijke optie, zoals al bleek uit de eerste studie van Energyville.
UITDAGING:
In heel de samenleving moeten we streven naar energiebesparing en een omschakeling naar mens- en milieuvriendelijke niet-fossiele energiebronnen: zonne- en windenergie en op geschikte plekken ook geothermie en waterkracht. Ook in Limburg: private burgers, wijken, gemeenten, bedrijven, overheids- en private ondernemingen en diensten…moeten zich ervan bewust zijn dat ze elk mede verantwoordelijk zijn over hoe we nu en in de toekomst ecologisch en sociaal verantwoord dienen om te gaan met onze energieverspilling en energiegebruik…
WAT HOUDT DE NOODZAKELIJKE OMSCHAKELING IN ?
- Programma’s op niveau van burgers, over wijken en gemeenten, tot hogere overheden, inzake energiebesparing, -productie, -distributie, -opslag en isolatie.
- Programma’s inzake goederenproductie: van materiaal- en energieverspilling naar hergebruik en herstelling; inzetten van burgers en bedrijven en overheid op systematisch werken volgens kringloopprincipes reeds vanaf het ontwerp.
- Inzetten op interuniversitaire samenwerking voor verder studiewerk, cfr. Greenville, Energyville….o.m. inzake
-voorbeeldprojecten in binnen- en buitenland m.b.t. energiebesparing/recuperatie, lokale productie, opslag en distributie van zonne- en windenergie (lokale geschikte dakoppervlakten, sites voor windenergie, ook kleinere windmolens …)
-onderzoek naar potentiële tewerkstellingsbehoefte en -effecten voor de noodzakelijke omschakeling: in productie, installatie, opslag en lokale distributienetten voor zonne- en windenergie; initiatieven inzake isolatie gebouwen en andere energiebesparingvormen en kringloopinitiatieven, reparatiewerkplaatsen…
-onderzoek naar hergebruik van afval als (ecologisch verantwoord!) materiaalgebruik en grondstof
-onderzoek naar functioneringsmodaliteiten en modellen voor lokale zonne- en windenergieopwekking volgens een coöperatief aandeelhoudersmodel op wijkniveau (burgers participeren zelf in het beheer van hun energievoorziening), zodat de opbrengsten van de opgewekte energie ten goede komen aan de mee-investerende burgers en lokale overheden (die trouwens kunnen tussenkomen in het bemiddelen met eigenaars en huurders inzake bv. vrijliggende en geschikte dakoppervlakten bij plaatsing en “uitbating” van de zonne-energie ).
Bestaande projecten in binnen- en buitenlands bestuderen én modellen experimenteel opzetten en faciliteren…en…vermenigvuldigen (bekendmaken)…
-onderzoek naar opslagmogelijkheden voor lokale energieproductie (bij productie van niet onmiddellijk te consumeren stroom of warm water (geothermie).
- Ontwikkelen en ondersteunen van lokale initiatieven in lokale overheidshanden , en coöperaties van lokale burgers op wijkniveau inzake collectief isoleren, plaatsen en exploiteren van zonnepanelen en kleinere windmolens.
- In de noodzakelijke omschakeling moet ten allen prijze vermeden worden dat er monopolievorming van privaat en publiek kapitaal plaatsvindt: wij opteren voor een brede waaier aan lokale initiatieven, binnen een coöperatief model volgens de 7 ICA-principes (International Co-operative Alliance), waarvan de opbrengst terugkeert naar de participerende burgers.
- Steun aan ontwerpers, architecten, bedrijven, burgers die inzetten op minder energie- en materiaalgebruik, en op repareerbaarheid en hergebruik.
- Wij willen geen grootschalige energiewinning (verbranding afval, grote oppervlakten zonnepanelen, grote windmolenparken …) in natuurgebied. De bebouwde omgeving en industriële zones horen ook nieuwe, duurzame en ecologisch verantwoorde energieprojecten te herbergen: geen natuur of bos kunnen we nog missen; er moet dan ook een definitief moratorium komen op verder aansnijden van natuur- en bosgebied in de ruimtelijke ordening!
- Uiterst belangrijk is het ontwikkelen van kleinschalige projecten op wijk- , buurt-, gemeentelijk niveau, van pilootprojecten van coöperatieve en lokale energieproductie, opslag en distributie: hier dient een synergie nagestreefd tussen privaat en coöperatief aandeelhouderschap, publieke investering, buurt- en wijkwerkingen, en middenveld, en transitiewerkingen , publieke middelen (zoals deze die ooit bestemd waren voor subsidie aan een niet-ecologische biomassacentrale …)
Dit vraagt ook om een omschakeling/vorming van al wie nu nog werkt in de traditionele energiecentrales : een gunstige uitstapregeling voor bv., werknemers van centrales als Langerlo, die gesloten worden, met als mogelijk alternatief voor wie nog wil/kan werken …gerichte herscholing (door VDAB…) voor inzet in de energie-omschakeling.
- Elke gemeente zou een transitie-ambtenaar en – dienst moeten krijgen, die transitie-initiatieven lokaal kan stimuleren, en elke gemeente zou een lokaal energieplan moeten maken (met burgerparticipatie), waarbij lokaal buurt- en wijkgericht wordt gestimuleerd inzake kringloopwerking, energiebesparing, energieproductie aan de hand van zonne-en windenergie, en lokale opslag (met betrekking tot piekproducties) én lokale distributie en verbreding van de burgerparticipatie…
- Op Provinciaal niveau dient een overleg- en plannings- en stimuleringsbeleid gevoerd te worden , boeiende projecten lokaal en internationaal, bv. in het kader van Euregiowerking, Europese uitwisselingen, streekontwikkeling en intergemeentelijk…enz… in de kijker plaatst Elders zijn er al heel wat boeiende initiatieven en inspiratie te vinden! Maak uitwisseling mogelijk door Bezoek ter plekke voor participanten in de noodzakelijke energie-omslag, studiewerk, en toepassen van het geleerde…in eigen provincie….Synergie stimuleren en dynamiek losweken en ondersteunen!
- Werken aan een beter openbaar-, en energiezuinig(er) en milieuvriendelijk(er) vervoer en mobiliteit. (Idem voor openbare verlichting…)